Czy wyobrażałeś sobie kiedyś, że zobaczysz zorzę polarną nie w Norwegii czy Islandii, ale… we własnym ogrodzie w Polsce? Jeszcze niedawno wydawało się to czymś niezwykle rzadkim, a dziś staje się coraz bardziej realne. Wszystko dzięki zjawisku, które specjaliści nazywają alertem zorzowym.
Co to jest alert zorzowy?
Alert zorzowy to ostrzeżenie lub komunikat, że warunki w ziemskiej magnetosferze sprzyjają wystąpieniu zorzy polarnej. To oznacza, że strumień naładowanych cząstek ze Słońca – tzw. wiatr słoneczny – dotarł do Ziemi i zderzył się z naszą atmosferą. W wyniku tych zderzeń atomy tlenu i azotu zaczynają świecić, tworząc charakterystyczne zielone, czerwone i fioletowe smugi na niebie.
Kiedy zorza jest widoczna w Polsce?
Naukowcy używają do tego tzw. indeksu Kp, który mierzy siłę burzy geomagnetycznej w skali od 0 do 9.
- Kp 5–6 (burza G1–G2) – szanse na zobaczenie zorzy mają mieszkańcy północy i centrum Polski.
- Kp 7 (burza G3) – zorza może pojawić się niemal w całym kraju, także na południu.
- Kp 8–9 (burze G4–G5) – kolorowe światła bywają widoczne nawet w Europie Środkowej i Południowej, np. we Włoszech czy Hiszpanii.
Eksperci z NOAA i ESA podkreślają, że obecny cykl aktywności słonecznej osiągnie maksimum w latach 2024–2026. Oznacza to, że w tym okresie alerty zorzowe w Polsce będą pojawiać się częściej niż jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu.
Jak śledzić alert zorzowy?
Nie musisz być zawodowym astronomem. Wystarczy aplikacja w telefonie:
- My Aurora Forecast & Alerts – pokazuje aktualny indeks Kp, prognozy i zdjęcia z kamer na żywo.
- Aurora Alerts – Northern Light – przewiduje szanse wystąpienia zorzy w najbliższych godzinach i wysyła powiadomienia.
- SpaceWeatherLive – dla bardziej ciekawych: oprócz prognoz zorzy zawiera też informacje o burzach słonecznych i archiwalne dane sięgające kilkudziesięciu lat wstecz.
Alert zorzowy o której godzinie?
Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, bo zorza zależy od aktywności Słońca i warunków pogodowych. Najczęściej jednak komunikaty o silnej aktywności geomagnetycznej pojawiają się późnym popołudniem, a pierwsze barwy zorzy można dostrzec już po zmroku.
W praktyce oznacza to, że jeśli zapowiadana jest burza geomagnetyczna o sile Kp 6 lub większej, warto wieczorem znaleźć ciemne miejsce z dala od świateł miasta i spojrzeć w niebo.