Elektro- i magnetorecepcja w środowisku biologicznym
prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk 7 września 2023
Uwagi ogólne o detekcji pola elektromagnetycznego W środowisku naturalnym Ziemi istnieje szereg przykładów recepcji pól elektrostatycznego, magnetostatycznego oraz elektromagnetycznego. Elektromagnetoczułe gatunki używają mechanizmów recepcji w celu wykrycia drapieżników lub znalezienia ofiar, komunikacji oraz lokalnej...
Natężenie PEM w okolicy — skąd czerpać informacje?
Anita Stryjewska 25 sierpnia 2023
Piąta generacja sieci komórkowej w gruncie rzeczy nie jest niczym nowym. Oczywiście możliwości są dużo większe w porównaniu z dotychczasowym 4G. To sprawia, że stanowią większy przeskok technologiczny, niż miało to miejsce w przypadku przejścia z 3G na obecną generację sieci. Mimo wszystko 5G jest naturalnym przedłużeniem...
Wpływ pola geomagnetycznego na człowieka i środowisko
prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk 3 sierpnia 2023
Uwagi o polu geomagnetycznym Pierwszym badaczem, który skojarzył pole geomagnetyczne z magnesem ziemskim był William Gilbert (1544-1603), fizyk i lekarz, pełniący funkcję osobistego lekarza królowej Elżbiety I. W wydanej w 1600 roku rozprawie De Magnete, Magneticisque Corporibus, et de Magno Magnete Tellure („O...
Amatorski miernik pola elektromagnetycznego – ocena (nie)przydatności, cz. 2
Michał Połzun 10 lipca 2023
Amatorskie mierniki pola elektromagnetycznego w internecie postrzegane są jako idealne rozwiązanie "problemu" z PEM. Piszczy i błyszczy? Uciekaj, natężenie pola elektromagnetycznego zaraz "usmaży ci mózg". Kup i przekonaj się sam. Sprawdziliśmy czy wartość wyników pomiarów uzyskanych za pomocą amatorskiego sprzętu odpowiada choć...
Amatorski miernik pola elektromagnetycznego – ocena przydatności
Michał Połzun 30 czerwca 2023
Amatorskie mierniki pola elektromagnetycznego zalewają polski rynek z gadżetami (inaczej ich nazwać nie można). Ostatnie 3 lata w Polsce to okres wzmożonego zainteresowania tematem pola elektromagnetycznego (PEM) wytwarzanego przez sieci komórkowe. Co było przyczyną nagłego wzrostu zainteresowania zarówno PEM jak i miernikami pola...
Elektromagnetyzm w literaturze
prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk 15 marca 2023
Magnetyzm, elektryczność, elektromagnetyzm od wieków pobudzały poetów i mistyków swoją enigmatycznością, nieuchwytnością i nierealnością. Jest to dobra inspiracja dla osób tworzących literaturę, bowiem literatura posiada podobne cechy. Poeta i mistyk dolnośląski Angelus Silesius (pol. Anioł Ślązak; 1624–1677) tak pisał...
Mobilność struktur biologicznych w polu elektromagnetycznym
prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk 24 lutego 2023
Magnetotaksja jest właściwością organizmu do wykonywania ruchu w kierunku narzuconym przez pole magnetyczne. Najczęściej spotyka się bakterie magnetotaktyczne i ich wykorzystanie w praktyce okazuje się dość istotne. Zjawisko to zostało odkryte we wczesnych latach 70. XX w. przez biologa Richarda Blakemore’a z uniwersytetu w...
Fale elektromagnetyczne – czym są, skąd się biorą i czy są bezpieczne?
Anita Stryjewska 21 grudnia 2022
Postęp technologiczny swobodnie można nazwać przedłużeniem ludzkiej ewolucji. Wszak czymże jest ewolucja, jak nie szeroko rozumianymi zmianami, których celem jest lepsze przystosowanie do otaczającego świata tak, aby odpowiednio w nim funkcjonować. Tak samo jest też w przypadku rozwoju technologii, dzięki któremu od setek lat wzrasta...
Metafizyczne aspekty elektromagnetyzmu
prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk 26 września 2022
Elektromagnetyzm jest jednym z czterech podstawowych oddziaływań we wszechświecie. Pozostałe to grawitacja, silne oddziaływanie atomowe i słabe oddziaływanie atomowe. Wymieniona wyżej trójca została odkryta znacznie później niż elektromagnetyzm i stąd nie towarzyszy im pewna atmosfera tajemniczości i religijnego...
Antymateria, promieniowanie elektromagnetyczne i łączność bezprzewodowa – co łączy te pojęcia? Zagadka wszechświata
Anita Stryjewska 26 sierpnia 2022
Wśród wielu cech charakterystycznych dla naszego gatunku jedną z nadrzędnych i jednocześnie najbardziej istotnych jest ciekawość. A co nas ciekawi? Cóż, właściwie wszystko i w ogólnym rozrachunku jest to jedna z bardziej pozytywnych cech ludzkości. To właśnie tej ciekawości zawdzięczamy cywilizacyjne osiągnięcia, wynalazki, a...
Czego w szkole Ci nie powiedzieli o ziemskim polu magnetycznym? (cz. 5: satelity SWARM oraz prądy w oceanie)
Dariusz Aksamit 16 sierpnia 2022
W piątym artykule cyklu o ziemskim polu magnetycznym zostawiam tytuł jak dla całej serii. W tym wypadku nie było jednak szansy, żeby ktoś z nas mógł w szkole usłyszeć o tej tematyce, ponieważ dopiero w 2016 roku obrobiono dane z kilkunastu lat misji satelitarnych mierzących ziemskie pole magnetyczne – w tym oceaniczne (!). Na...
Na wyspach Bergamutach – pomiary GIOŚ w komentarzach internautów
Michał Połzun 3 sierpnia 2022
Na facebookowym profilu „Na fali nauki” artykuł o wynikach pomiarów pola elektromagnetycznego, corocznie prowadzonych przez GIOŚ, wzbudził ogromne zainteresowanie. Ponad 800 komentarzy i ponad 1700 innych interakcji to raczej wyniki godne serwisu plotkarskiego, a nie skromnego bloga edukacyjnego. Mądrzy ludzie mawiają, że od...
Mechanochemia i inne technologie wzorowane na przyrodzie. Jakie korzyści płyną z tych rozwiązań?
Anita Stryjewska 20 lipca 2022
W obecnych czasach można uznać, że to rozwój technologiczny jest miarą dalszej ewolucji ludzi. Jest to nie tylko sposób na dostosowanie się do zmieniających się warunków, ale również na maksymalne ulepszenie i udoskonalenie posiadanych przez nas narzędzi, aby stale zwiększać komfort naszego życia. Nie można zapominać również o...
Czego w szkole Ci nie powiedzieli o ziemskim polu magnetycznym? (cz. 4: paleomagnetyzm i paski w oceanie)
Dariusz Aksamit 28 czerwca 2022
W czwartej części artykułu zgłębiającego kwestie ziemskiego pola magnetycznego przyjrzymy się „paskom magnetycznym” na dnie oceanów i płynącym z nich wnioskom – o wędrujących biegunach i historii przemagnesowywania się Ziemi. Trudne słowo na początek: remanencja. Skojarzenie z angielskim remanence, czyli szczątkami,...
Czego w szkole Ci nie powiedzieli o ziemskim polu magnetycznym? (cz. 3: magnetosfera i pasy Van Allena)
Dariusz Aksamit 24 czerwca 2022
Z poprzednich artykułów znamy z grubsza charakterystykę ziemskiego pola magnetycznego oraz mechanizm jego powstawania w płynnym jądrze obracającej się Ziemi, a.k.a samowzbudne dynamo. Ale skąd anomalia magnetyczna w Brazylii? I skąd właściwie to wiemy – czyli o badaniach satelitarnych pola magnetycznego. Artystyczna wizja...
Czego w szkole Ci nie powiedzieli o ziemskim polu magnetycznym? (cz. 2: temperatura Curie i dynamo magnetohydrodynamiczne)
Dariusz Aksamit 21 czerwca 2022
W pierwszej części artykułu przyjrzeliśmy się temu „jak jest” z tym ziemskim polem magnetycznym – magnetycznej inklinacji i deklinacji, a także zmianom wartości pola magnetycznego w różnych miejscach planety, z kilkoma anomaliami włącznie. Teraz czas na pytanie: „ale skąd to pole”? Sam magnetyzm znany jest od...
Czego w szkole Ci nie powiedzieli o ziemskim polu magnetycznym? (cz. 1: inklinacja, deklinacja i anomalie)
Dariusz Aksamit 30 maja 2022
Ziemskie pole magnetyczne to fascynujący obszar badań, tyle że w powszechnej edukacji spłycony jest on do obrazka magnesu sztabkowego we wnętrzu Ziemi. Ale skąd niby ten magnes? Szkolna odpowiedź jest zdawkowa, a o tym, że pole to nie jest jednorodne i ma ciekawe anomalie, bieguny wędrują, a igła magnetyczna odchyla się w dwóch...
Od Talesa z Miletu do General Motors, czyli historia magnesów
Dariusz Aksamit 18 maja 2022
Czarne, srebrne, lodówkowe, nadprzewodzące… Czym różnią się od siebie różne rodzaje magnesów? I czy oprócz neodymowych znasz też samarowo-kobaltowe lub Alnico? Dawno, dawno temu… Fraza „od zarania dziejów” w przypadku magnetyzmu oznacza szósty wiek przed naszą erą – z tego czasu pochodzą najstarsze znane...
Jak silne może być pole magnetyczne?
Dariusz Aksamit 27 kwietnia 2022
Pola magnetyczne mogą być na tyle słabe, że ledwie poruszą zawieszoną na łożysku leciutką igłą kompasu, a mogą być na tyle silne, żeby elektromagnesami podnosić samochody na wysypisku albo zmieniać orientację jąder atomowych w naszym ciele. A to dopiero początek – przyjrzyjmy się, co oznaczają „słabe” i „silne”...
Jak się bronić przed dezinformacją? Kilka porad codziennego funkcjonowania w sieci
Anita Stryjewska 25 kwietnia 2022
Jak mówi stara maksyma – „Każdy medal ma dwie strony”. Prawda ta ma zastosowanie w wielu przypadkach i technologia nie jest tu wyjątkiem. Nie od dziś bowiem wiadomo, że nawet największe i najwspanialsze osiągnięcia ludzkości można wykorzystać w niewłaściwy sposób. Dlatego właśnie istnieje prawo, aby przeciwdziałać...
Niebo gwiaździste i satelity nade mną (cz.2)
Dariusz Aksamit 21 kwietnia 2022
W poprzednim artykule opisaliśmy Argo, czyli system prawie czterech tysięcy autonomicznych sond, od ponad dwóch dekad profilujących ocean. Dostarczają one danych z głębin o zmianach temperatury, zasolenia, gęstości, prądach morskich, a także rozpuszczonych gazach (tlen, dwutlenek węgla…) i związkach chemicznych (azotany,...
Argonauci w służbie nauki (cz. 1)
Dariusz Aksamit 19 kwietnia 2022
Serio - projekt naukowy, o którym piszę poniżej nazywa się Argo, w logo ma grecką galerę, a zbierane dane są komplementarne do danych z satelity Jazon! Jak widać naukowcom nie brakuje poczucia humoru, ale trzeba odpowiedzieć na pytanie - co tu właściwie jest złotym runem? Dane na wagę złota Szybkie przypomnienie z lektury...
Dezinformacja – tajemnicze zjawisko, potężna broń i zagrożenie dla każdego, czyli manipulacja informacjami w dobie nowoczesnych technologii i przeciwko nim
Anita Stryjewska 28 marca 2022
Rozwój nie tylko ludzi, ale tak naprawdę wszystkich istot myślących, jest oparty na nauce. Doświadczając, sprawdzając i analizując zdobywamy wiedzę, która jest później wykorzystywana zarówno przez nas samych, jak i przekazywana naszym potomkom, aby oni również mogli czerpać z naszych doświadczeń. W określonych sytuacjach mogą...
Co osiągnęła nauka w 2021 i co nam da w 2022?
Dariusz Aksamit 18 stycznia 2022
Skoro nasza planeta zrobiła pełne kółko wokół Słońca, świętowaliśmy hucznie i przyszedł tradycyjny czas na podsumowanie minionego roku i zerknięcie w przyszłość. My robimy podsumowanie osiągnięć i planów nauki! Pandemicznie… Truizmem będzie stwierdzenie, że głównym tematem w 2021 roku była kwestia rozwoju pandemii...
Edukacja o nowych technologiach – wnioski z debaty eksperckiej
Dariusz Aksamit 31 grudnia 2021
Wszyscy chcemy, żeby było „dobrze” – wszyscy chcą, żeby kraj się bogacił, ludzie byli mądrzy, zdrowi, szczęśliwi. No dobrze, ale pytanie JAK do tego doprowadzić? Niestety badania poziomu wiedzy społeczeństw często kończą się zaskoczeniem („jak to, dwanaście lat publicznej edukacji, a Ty nie wiesz, że ?!”) lub...
Czynniki zewnętrzne wpływające na wiarę w teorie spiskowe, czyli na co zwracać uwagę, aby nie dać się zmanipulować
Anita Stryjewska 30 września 2021
Wstęp Niejednokrotnie już na łamach naszego bloga (i nie tylko) poruszano temat teorii spiskowych oraz ich społecznego oddziaływania. Wbrew pozorom pewna skłonność ludzi do wiary w niesprawdzone tezy nie jest niczym nowym i niegdyś uproszczenia myślowe były mechanizmem obronnym. Obecnie jednak, w miarę ewolucji i zmieniających...
Teorie spiskowe – czym są i kto w nie wierzy? Psychologiczne podstawy podatności na szkodliwe zjawisko
Anita Stryjewska 27 września 2021
Wstęp Ostatnie miesiące były dla ludzkości niezwykle trudne, a w samym tylko 2020 roku nastąpiło tak wiele istotnych wydarzeń, że tylko ich wymienienie wymagałoby osobnej publikacji. Oczywiście, prym wśród najważniejszych wiodła i wciąż plasuje się w czołówce tego peletonu - pandemia COVID-19. Takie kryzysowe i wyjątkowe...
Bój się tego, co jest groźne, a nie… cz.1
Dariusz Aksamit 23 września 2021
… linii wysokiego napięcia! Ze zdumieniem przeczytałem w ostatnim raporcie Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji „Postawy Polaków wobec pola elektromagnetycznego oraz nowych technologii”, że Polacy oceniają na podobnym poziomie niebezpieczeństwo związane z paleniem papierosów oraz liniami wysokiego napięcia, a wpływ tych...
Polacy obawiają się pola elektromagnetycznego i nowych technologii. Raport PIIT
Redakcja 6 września 2021
Według badań przeprowadzonych przez Kantar Polska oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski, na zlecenie Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, niemal połowa Polaków nie wie czym jest pole elektromagnetyczne (PEM). Niski poziom wiedzy jest poważną barierą ograniczającą rozwój nowych technologii. Jest też główną przyczyną...
Halo? Nie mogę gadać, tankuję…!
Dariusz Aksamit 27 sierpnia 2021
Bzdurny temat ściągania piorunów przez telefon komórkowy, pomimo wielokrotnego debunku, cały czas funkcjonuje w świadomości wielu osób. Jak widać czasem niektóre treści trzeba powtarzać w kółko i w kółko – zagłębmy się zatem w inny mit technologiczny, czyli telefony na stacjach benzynowych. Szczególnie, że w zeszłym roku...