Superkomputery to bez wątpienia jedne z najpotężniejszych narzędzi XXI wieku. W czasach, gdy dane są nową ropą naftową, a sztuczna inteligencja kształtuje oblicze nowoczesnych społeczeństw, rola superkomputerów staje się kluczowa. Od modelowania klimatu, przez badania nad lekami, aż po trenowanie algorytmów AI – te cyfrowe kolosy umożliwiają symulacje i obliczenia, które wcześniej były poza zasięgiem.
Co to właściwie jest superkomputer?
Superkomputer to system komputerowy o ekstremalnej mocy obliczeniowej, mierzonej w petaflopach – czyli biliardach operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę. Dla porównania: przeciętny laptop może wykonać ich miliardy, superkomputery – biliardy. Kluczem do ich wydajności są tysiące połączonych procesorów, zaawansowane systemy chłodzenia i rozproszone środowiska pamięci masowej. Każdy najmocniejszy superkomputer na świecie powstaje z myślą o konkretnych zastosowaniach – od fizyki kwantowej po rozwój AI.
Najszybszy superkomputer na świecie – Fugaku
Obecnie (stan na 2025 rok) najszybszy superkomputer na świecie, zgodnie z listą TOP500, to superkomputer Fugakuz Japonii. Opracowany przez RIKEN i Fujitsu, osiąga wydajność ponad 442 petaflopów, co czyni go niekwestionowanym liderem w dziedzinie symulacji naukowych, badań nad COVID-19 czy modelowania trzęsień ziemi. Fugaku to doskonały przykład tego, jak najmocniejszy superkomputer na świecie może służyć globalnym celom społecznym.
Najszybszy superkomputer w Polsce
Choć superkomputery w Polsce nie dorównują jeszcze największym gigantom świata, nasze ośrodki akademickie i badawcze posiadają bardzo silne jednostki obliczeniowe. Najszybszy superkomputer w Polsce to aktualnie Athena z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego, który zadebiutował w 2023 roku. Wcześniej przez lata liderem był superkomputer Zeus, działający w Akademickim Centrum Komputerowym Cyfronet AGH.
Superkomputer AGH Zeus był jednym z pierwszych przykładów, jak polskie uczelnie wyższe inwestują w zaawansowaną infrastrukturę obliczeniową. Dzięki temu superkomputer w Polsce umożliwiał prowadzenie badań m.in. nad sztuczną inteligencją, analizą genomu czy materiałami nowej generacji. Dzisiaj zarówno superkomputer AGH, jak i inne superkomputery w Polsce, pełnią ważną rolę w krajowej strategii cyfryzacji nauki.
Najszybsze komputery na świecie – kto rozdaje karty?
W globalnym wyścigu prym wiodą również inne jednostki. Superkomputer Leonardo z Włoch, część europejskiej inicjatywy EuroHPC, imponuje swoją mocą przetwarzania danych i wspiera rozwój m.in. klimatycznych modeli predykcyjnych. Z kolei superkomputer Summit, opracowany przez IBM dla Oak Ridge National Laboratory w USA, był jeszcze niedawno numerem jeden na świecie.
Warto wspomnieć także o innych liderach: superkomputer NASA, który wspiera misje kosmiczne, oraz superkomputer Google, będący fundamentem trenowania wielkich modeli językowych i systemów sztucznej inteligencji, takich jak Gemini. Każdy najmocniejszy superkomputer na świecie ma swoje specjalizacje – jedne w badaniach biomedycznych, inne w rozwoju AI czy klimatyki.
Dlaczego najmocniejsze komputery na świecie mają znaczenie?
Superkomputery, w tym także superkomputery w Polsce, to nie tylko „zabawki” dla naukowców – to fundamenty rozwoju technologii, które trafiają do codziennego życia. Od prognoz pogody, przez rozwój szczepionek, po systemy autonomiczne – ich praktyczne zastosowania rosną z każdym rokiem. W dobie walki z kryzysami klimatycznymi, energetycznymi i zdrowotnymi, zdolność szybkiego przetwarzania i analizowania danych może oznaczać różnicę między sukcesem a katastrofą.
Przyszłość superkomputerów
Prace nad komputerami eksaskalowymi (zdolnymi do wykonywania ponad miliarda miliardów operacji na sekundę) już trwają. W tym kontekście pojawiają się pytania: czy superkomputer w Polsce będzie kiedyś w stanie konkurować z takimi potęgami jak superkomputer Fugaku czy superkomputer Leonardo? Czy pojawi się nowy superkomputer AGH, który trafi na listę TOP500?
Z pewnością nie jest to science fiction – ale wymaga strategicznych inwestycji w edukację, infrastrukturę i współpracę międzynarodową. Być może przyszły najszybszy superkomputer w Polsce nie tylko wspomoże lokalne badania, ale stanie się częścią globalnego ekosystemu obliczeniowego.